در راستای مطالعات پیش از تاریخی شمال‌غرب ایران و حوضه دریاچه ارومیه، اولین فصل کاوش باستان شناسی تپه دالما با مجوز رسمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان شناسی و زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی و با همکاری دانشگاه هنر اسلامی تبریز به سرپرستی دکتر اکبر عابدی عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و مهناز شریفی از پژوهشکده باستان شناسی و پس از شش دهه وقفه در مطالعات آن از مورخه 29 شهریور 1400 آغاز گردید.
تپه دالما در شهرستان نقده، بخش محمدیار، دهستان حسنلو و در روستای اسلام آباد (دالما) واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۲۸۷۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تپه دالما در جنوب غربی ترین بخش دریاچه ارومیه و در فاصله 5 کیلومتری جنوب غرب تپه حسنلو و 4 کیلومتری شمال رودخانه گدار چای واقع شده است.
کاوش های انجام گرفته در تپه دالما در راستای پروژه حسنلو و برای یک دوره کوتاه مدت در طی سال‌های 1958 و 1959 توسط چارلز برنی و در سال 1961 توسط کایلر یانگ به انجام رسید. پروژه حسنلو که به سرپرستی رابرت دایسون انجام می گرفت در بازه‌ای که کاوش‌ها در تپه دالما آغاز گردید بصورت مشترک و مابین موزه دانشگاه پنسیلوانیا، موزه هنری متروپولیتن و مرکز عتیقات اداره باستان شناسی ایران به انجام رسید.
فرهنگ دالما یکی از مبهم ترین و در عین حال پیچیده ترین فرهنگ‌ها و سنت‌های سفالی شمال غرب و غرب ایران به شمار می آید. از آنجائیکه تنها یک نمونه تاریخ گذاری کربن 14 از خود محوطه دالما صورت گرفته است همچنان ابهامات در رابطه با گاهنگاری فرهنگ دالما در جنوب دریاچه ارومیه بدون حل باقی‌مانده است. همچنین با توجه به اینکه اساس این فرهنگ و سنت سفالی بر مبنای خود تپه دالما پایه گذاری شده است و با توجه به زمان اندک و کاوش‌های سریع (حدود یکماه در مجموع سه فصل) و با متدهای کاوش دهه 1950 در تپه دالما، مطمئناً اطلاعات دقیقی از این کاوش‌ها در تپه دالما در اختیار باستان شناسان قرار نگرفته است و نیازمند بازنگری کلی در داده‌های فرهنگی و همچنین گاهنگاری این تپه است تا بتوان با اطلاعات علمی و به روز از کاوش‌های خود محوطه دالما بازنگری اساسی هم در گاهنگاری و هم مواد فرهنگی آن صورت پذیرد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه در خود محوطه دالما نیز کاوش های بسیار سریع و ضرب الاجلی صورت گرفته است و با توجه به سطح بالای آب در دشت سولدوز کاوش ها به خاک بکر نرسیده است همچنان وضعیت لایه های شکل گرفته بر روی خاک بکر و اولیه این دشت در تپه دالما با ابهامات زیادی روبروست.
در همین راستا پروژه باستان شناسی تپه دالما در راستای پاسخ به سوالات اشاره شده طرح ریزی و شروع گردید تا به ابهامات اساسی هزاره پنجم پیش از میلاد جنوب دریاچه ارومیه و دشت سولدوز پاسخ دهد. لازم به ذکر است که پروژه کاوش باستان شناسی تپه دالما با همکاری موسسه باستان شناسی آلمان در این بخش از شمال غرب ایران در حال انجام است.